Çölyak Hastalığı ince bağırsağın, GLUTEN adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen allerjisi ve hassasiyetidir. Buğday, Arpa, Çavdar ve Yulaf gibi tahıllar GLUTEN içerir.
Alınan gıda, ince bağırsakta bileşenlerine ayrıştırılıp bağırsak mukozası üzerinden kana karışır. Vücudumuzun yeterince gıda alabilmesi, ince bağırsakta çok sayıda bulunan ve VİLLUS çıkıntıları olarak adlandırılan kıvrımlar tarafından sağlanır. Çölyak Hastaları glutenli yiyecekler tükettiklerinde bağırsak mukozasında alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahrip olarak azalır ve küçülürler. Böylece bağırsak yüzölçümü gittikçe azalır ve alınan gıdalar emilemez hale gelir. Sonuçta beslenme yetersizliği, arkasından da hastalık belirtileri ortaya çıkar.
Çölyak hastalığının belirtileri geniş bir yelpazeye yayılır:
-Karın Bölgesinde öne doğru şişkinlik
-Yaşa göre kilo azlığı
-Kas zayıflığı
-Kansızlık
-Dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacı artması
-Kusma
-Bezginlik
-İştahsızlık
-Büyüme geriliği
-Ağız içinde oluşan aftlar
-İştahsızlık, gaz şikayetleri
-Eklem ve kemik ağrıları
-Sinirlilik
-Ciltte kaşıntılı döküntüler
Çölyak Hastalığı kesin tanısı günümüzde Avrupa Pediatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Nutrisyon Topluluğunun (ESPGHAN) önerileri doğrultusunda konulmaktadır. Tipik veya atipik bulgularla ÇH düşündüren olgularda ilk aşamada serolojik testler yapılarak pozitif antikor aranmalıdır.
Serolojik testler tarama amacı için en değerli yöntemlerdir. Bu testlerle (1) besinlerdeki proteinlere (gluten) ve (2) barsak mukozasındaki yapısal proteinlere (endomisyum, retikülin, transglutaminaz) karşı oluşmuş antikorlar aranmaktadır.
Çölyak Hastalığı tanısında ve tedavi takibinde kullanılan testler tüm dünyada kabul edilen algoritmaya göre birkaç şekilde bir araya getirilebilir.
- ÇÖLYAK HASTALIĞI TARAMA PANELİ
TEST ADI: IgA
DOKU TRANSGLUTAMİNAZ ANTİKOR IgA
- ÇÖLYAK HASTALIĞI TANI PANELİ
TEST ADI: IgA
EMA IgA (ANTİ ENDOMİSYUM ANTİKORU IgA)
EMA IgG (ANTİ ENDOMİSYUM ANTİKORU IgG)
GLİADİN ANTİKOR IgA
GLİADİN ANTİKOR IgG
DOKU TRANSGLUTAMİNAZ ANTİKOR IgA
DOKU TRANSGLUTAMİNAZ ANTİKOR IgG
- ÇÖLYAK HASTALIĞI TEDAVİ TAKİP PANELİ
TEST ADI: EMA IgA (ANTİ ENDOMİSYUM ANTİKORU IgA)
GLİADİN ANTİKOR IgA
DOKU TRANSGLUTAMİNAZ ANTİKOR IgA
GLİADİN ANTİKOR IgG
DOKU TRANSGLUTAMİNAZ ANTİKOR IgG
Tanı koymak için önce Çölyak Hastalığı tanısının akla gelmesi gerekir. Klinik tablonun değişkenliği tanı koymada önemli bir sorundur. Bu durum, genetik yatkınlık olsa bile toplumların ve bireylerin beslenme alışkanlıklarına, alınan glutenin kalitesine ve miktarına, klinik belirtilerin geniş bir yelpazede dağılımına bağlıdır.
Sonuç olarak Doku Transglutaminaz Antikorları ve/veya Endomisyum Antikorları pozitif bulunan bütün olgulardan Çölyak Hastalığı tanısını kesinleştirmek için ince bağırsak biyopsisi alınmalıdır.
